Proje Başlığı: Güçlendirme Yöntemlerine İlişkin Tasarım, Hesap ve Yapım Esaslarının Belirlenmesi Projesi
Projenin Destekleyicisi: T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı
Proje Yürütücüsü: Prof. Dr. Alper İlki
Proje Ana Konusu: Türkiye, aktif tektonik kuşak üzerindeki konumu nedeniyle yüksek deprem tehlikesi altındadır ve mevcut yapı stokunun önemli bir kısmı, modern tasarım ve yapım standartlarını karşılamaktan uzaktır. Özellikle mühendislik hizmeti almamış veya tasarım yılındaki yönetmeliklerin öngördüğü süneklik ve dayanım kapasitesine sahip olmayan betonarme, çelik ve ahşap yapılar, olası bir depremde büyük can ve mal kaybı riski taşımaktadır. Mevcut yasal çerçeveyi oluşturan Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY-2018), kapsamlı olmakla birlikte, mevcut binaların güçlendirilmesinde genellikle “yeni bina performansı”nı zorunlu kılmakta, bu da teknik zorluklar ve yüksek maliyetler nedeniyle güçlendirme uygulamalarının yaygınlaşmasını kısıtlamaktadır. Ayrıca, yapı teknolojisindeki hızlı gelişmelere rağmen; lifli polimerler, sönümleme sistemleri, deprem yalıtımı ve dıştan güçlendirme gibi yenilikçi teknolojilerin tasarım ve uygulama esasları ulusal mevzuatta bütüncül bir şekilde yer almamaktadır. T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı desteğiyle, İstanbul Teknik Üniversitesi yürütücülüğünde gerçekleştirilen ve ülkemizin 11 farklı üniversitesinden 20 uzman araştırmacının görev aldığı bu proje, Türkiye’nin özgün ihtiyaçlarına cevap veren, müstakil bir “Türkiye Bina Deprem Güçlendirme Yönetmeliği”nin hazırlanmasını konu almaktadır. Proje, güvenlikten ödün vermeden maliyet-etkin ve uygulanabilir çözümler sunmayı hedeflemektedir. Bu kapsamda, deprem tehlike analizini hassaslaştıran yeni ara deprem yer hareketi düzeyleri tanımlanmış ve bina kullanım sınıflarına göre optimize edilmiş asgari performans hedefleri geliştirilmiştir. Proje; yerinde dökme betonarme, çelik, ahşap ve yüksek binalar ile orta hasarlı kamu binalarını kapsayan geniş bir tipolojiyi ele almaktadır. Çalışma kapsamında; betonarme mantolama gibi geleneksel yöntemlerin yanı sıra, binanın kullanımına devam edilirken uygulanabilen dıştan güçlendirme yöntemleri, enerji sönümleme sistemleri ve lifli polimer uygulamaları için uluslararası standartlarla uyumlu, ileri mühendislik esaslarına dayalı tasarım kuralları ve detaylandırma esasları oluşturulmuştur. Sonuç olarak bu proje, teorik altyapısı güçlü, sahadaki uygulama gerçekleriyle örtüşen ve sürdürülebilir bir mevzuat altyapısı oluşturarak, güçlendirmeyi öncelikli bir seçenek haline getirmeyi ve Türkiye’nin deprem dirençliliğini artırmayı amaçlamaktadır.
